Vergunningsvrij of -plichtig bouwen?

In veel gevallen mag u een mantelzorgwoning onder voorwaarden vergunningsvrij plaatsen. Dit is geregeld in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) en de lokale bestemmingsplannen. De status is afhankelijk van de locatie en de afmetingen van het bouwwerk op uw perceel.

Vergunningsvrij bouwen

Het vergunningsvrij plaatsen van een mantelzorgwoning is bedoeld om het proces bij een acute zorgbehoefte te versnellen. U mag de woning meestal vergunningsvrij plaatsen als aan de volgende basisvoorwaarden wordt voldaan:

• De woning bevindt zich in de achtertuin of op het achtererfgebied (het gedeelte van het perceel dat achter de woning ligt en niet aan de openbare weg grenst).
• De woning voldoet aan de bouwregels voor bijbehorende bouwwerken, zoals de maximaal toegestane afmetingen in relatie tot de grootte van uw perceel ¹.
• De noodzaak tot mantelzorg is aantoonbaar (via een officiële medische verklaring of CIZ-indicatie) ². Zonder deze aantoonbare zorgrelatie is vergunningsvrij bouwen niet mogelijk.

Vergunningsplichtig bouwen

Een omgevingsvergunning is wel vereist, of de gemeente zal de aanvraag strenger toetsen, wanneer er sprake is van de volgende situaties:

Plaatsing en afmetingen

• Plaatsing op het Voorerf: De woning wordt in het voorste gedeelte van het perceel (voorerf) geplaatst. Dit is het gebied tussen de voorgevel van het hoofdgebouw en de openbare weg.
• Overschrijding Afmetingen: De woning is groter dan de maximaal toegestane afmetingen voor vergunningsvrije bijgebouwen, zoals bepaald door de landelijke regels en/of uw lokale bestemmingsplan.

Bestemmingsplan en locatie

• Strijdigheid met bestemmingsplan: Het lokale bestemmingsplan legt strikte beperkingen op die het bouwen in de weg staan. In dat geval moet u een afwijkingsprocedure (omgevingsvergunning) doorlopen.
• Beschermd dorps- of stadsgezicht: Als het perceel ligt in een gebied dat is aangewezen als beschermd dorps- of stadsgezicht (meestal vanwege historische waarde), gelden strengere regels voor het uiterlijk en de inpassing van de woning.
• Natuur- en milieugebieden: Bij plaatsing in of nabij Natura 2000-gebieden of andere natuur- of milieubeschermingszones kan een vergunning vereist zijn vanwege de Wet natuurbescherming, of kan de vergunning zelfs worden geweigerd.
• Geplande wijzigingen: Als de gemeente bezig is met een wijziging van het bestemmingsplan die direct gevolgen heeft voor uw perceel, kan de aanvraag worden opgeschort of getoetst worden aan de toekomstige regels.

Procedurele eisen

In alle vergunningsplichtige gevallen geldt een wettelijke beslistermijn voor de gemeente en kunnen er legeskosten (behandelingskosten) in rekening worden gebracht.